ادوارد لی ثرندایک: زندگینامه، تحصیلات و نظریه ها

تصویر پروفایل
ادوارد لی ثرندایک: زندگینامه، تحصیلات و نظریه ها

مقدمه

ادوارد لی ثرندایک روانشناس امریکایی رفتارگرا بود که به مطالعه و تحقیق در زمینه یادگیری پرداخت. ثرندایک یکی از بزرگترین نظریه پردازان یادگیری است.

تولد و کودکی ادوارد لی ثرندایک

ثرندایک در سی و یکم اوت 1874 در شهر ویلیامز برگ در ایالت ماساچوست به دنیا آمد. پدر ادوارد کشیش فرقه متودیست، فرقه ای منشعب از کلیسای پروتستان بود.

تحصیلات ادوارد لی ثرندایک

ثرندایک ابتدا در سال 1895 لیسانس خود را از دانشگاه سلیان دریافت کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل در رشته زبان انگلیسی و فرانسه در دانشگاه هاروارد مشغول به تحصیل شد. ثرندایک پس از مطالعه کتاب اصول روانشناسی جیمز با روانشناسی آشنا شد و پس از ورود به هاروارد با گذراندن یک درس روانشناسی که توسط ویلیام جیمز تدریس می شد به روانشناسی علاقمند شد و در آن به تحصیل مشغول شد. ثرندایک در دانشگاه کلمبیا روانسنجی را زیر نظر جیمز کتل فرا گرفت. وی در سال 1895 با مدرک دکترا از دانشگاه کلمبیا فارغ التحصیل شد.

شغل ادوارد لی ثرندایک

ثرندایک ابتدا در دانشگاه هاروارد به تدریس خصوصی پرداخت. وی پس از اینکه به دانشگاه کلمبیا رفت به تدریس و تحقیق مشغول شد و تا زمان بازنشستگی در این دانشگاه ماند. ثرندایک با تحقیقات آزمایشگاهی که بر روی حیوانات انجام داد به توصیف رفتار و یادگیری پرداخت.

ازدواج ثرندایک

ثرندایک در سال 1900 با الیزایت مالتون ازدواج کرد. حاصل این ازدواج 4 فرزند بود.

ایده ها و نظریات ادوارد لی ثرندایک

تحقیات ثرندایک پیشگام در نظریات یادگیری، آموزش و پرورش، رفتار کلامی، روانشناسی تطبیقی، آزمون های هوش، نکات مرتبط با تأثیر طبیعت و تربیت، انتقال یادگیری و همچنین استفاده از مقیاس های کمی در مسائل مربوط روانی-اجتماعی می باشد. ثرندایک در نظریه پردازی خود تحت تأثیر داروین قرار داشت. وی با ادغام تداعی گرایی، نظریه تکاملی داروین و روش های علمی نظریه خود را پایه گذاری کرد. نظریه ثرندایک به دو بخش اصلی تقسیم می شود، یک بخش مفاهیم قبل از سال 1930 که خود به دو بخش مفاهیم اصلی و ثانوی تقسیم می شود و یک بخش نیز مفاهیم پس از سال 1930.

ثرندایک تحقیقات خود را بر روی حیوانات در زیر زمین منزل ویلیمام جیمز انجام می داد. وی ابتدا بر روی مرغ و سپس بر روی گربه ها انجام داد.

مفاهیم اصلی قبل از سال 1930

پیوند گرایی: ثرندایک تداعی بین تحریکات حسی و واکنش های ارگانیزم را پیوند گرایی نامید. پیوند گرایی تلاش برای برقراری ارتباط بین رویدادهای حسی-محیطی و رفتار است. ثرندایک این مفهوم را با ترکیب تداعی گرایی، نظریه های داروین و روش های علمی ارائه کرد. ثرندایک معتقد بود بین محرک و پاسخ ارتباط عصبی وجود دارد.

گزینش و پیوند: ثرندایک اعتقاد داشت یادگیری از طیق کوشش و خطا صورت می گیرد. وی برای بررسی این موضوع حیوان را در یک جعبه قرار می داد که در کف آن یک تخته و از سقف آن یک زنجیر آویزان بود. زمانی که ارگانیزم بر تخته فشار می آورد و زنجیر را می کشید از جعبه آزاد می شد. ثرندایک ترتیبی داده بود تا حیوان مجبور به دادن تعدادی پاسخ پیچیده شود تا به هدف دست یابد. در واقع ارگانیزم هر بار مجبور با ارائه یک رفتار جدید در قبال هدف ثابت یعنی خروج از جعبه بود.

یادگیری افزایشی و نه بینشی: یادگیری مرحله به مرحله و قدم به قدم شکل می گیرد و نه به شکل یک جهش بزرگ.

فراگیری بدون واسطه اندیشه: یادگیری بدون واسطه و به شکل مستقیم صورت می گیرد، تفکر و استدلال منطقی تأثیری در یادگیری ندارد. ثرندایک تعقل در یادگیری را رد می کرد. این رد کردن عامل تعقل در یادگیری توسط ثرندایک نقطه آغاز رفتارگرایی در امریکا بود.

آموختن یکسان همه پستانداران: از آنجایی که ثرندایک اعتقاد داشت یادگیری بدون استدلال و تفکر صورت می گیرد، پس نتیجه گرفت یادگیری در همه انسان ها و حیوانات به یک شکل صورت می گیرد.

قانون آمادگی: این قانوت شامل سه بخش می باشد و ثرندایک برای توضیح آن از اصطلاح واحد هدایت استفاده کرده است

  • هنگامی که واحد هدایت آماده هدایت باشد، و هدایت رخ دهد سبب خشنودی وی می شود.
  • زمانی که واحد هدایت آماده هدایت باشد ولی هدایت رخ ندهد موجب نارضایتی وی می شود.
  • هنگامی که واحد هدایت آماده نباشد و وجود اجبار در هدایت، موجب نارضایتی می شود.

قانون تمرین: این قانون نیز شامل دو بخش می باشد:

  • پیوند بین محرک و پاسخ بر اثر تکرار قوی تر می شود، که به آن قانون استفاده می گویند.
  • پیوند بین محرک و پاسخ بر اثر عدم تکرار تضعیف می شود که به آن قانون عدم استفاده می گویند.

قانون اثر: تقویت یا تضعیف پیوند بین محرک و پاسخ در نتایج خاص از پاسخ ها اشاره دارد. اگر یک پاسخ منجر به ایجاد رضایت در ارگانیزم شود، رضایت، موجب تقویت آن پاسخ می گردد. این مفهوم اصلی ترین مفهوم نظریه یادگیری ثرندایک می باشد.

مفاهیم ثانوی قبل از 1930

مفاهیم این بخش از نظریه ثرندایک کم اهمیت تر از مفاهیم گفته شده در بخش قبل می باشد.

پاسخ چندگانه: مفهوم پاسخ چندگانه اولین قدم در همه یادگیری ها می باشد و به این نکته اشاره دارد که اگر اولین پاسخی که برای حل مسئله در نظر گرفته می شود درست نباشد، پاسخ های دیگری برای حل آن مسئله در نظر گرفته می شود. درر یادگیری کوشش و خطا یادگیری مستلزم این نکته است که یادگیرنده پاسخ های متفاوت را تا رسیدن به پاسخ درست ارائه کند. از نظر ثرندایک هنگامی که یادگیری بدین شکل صورت گیرد امکان ارائه دوباره پاسخ درست از سوی ارگانیزم افزایش پیدا می کند.

آمایه یا نگرش: مفهوم آمایه به این نکته می پردازد که تفاوت های فردی در یادگیری تأثیر گذار است. منظور از تفاوت های فردی پیش زمینه های موجود در فرد است که با خود به محیط یادگیری می آورد. این تفاوت ها دامنه ای از ژنتیک، فرهنگ خستگی، محرومیت و هرگونه هیجانی که یادگیرنده را تحت تأثیر قرار می دهد، می باشد.

غلبه عناصر: در هر موقعیتی که ارگانیزم به فعالیت یا پاسخ دهی می پردازد، تنها بخشی از عناصر موجود در آن موقعیت بر رفتارش تأثیر می گذارد. این مفهوم به پیچیدگی محیط و انتخاب های یادگیرنده اشاره دارد.

پاسخ از راه غیاث: ثرندایک اعلام می دارد ارگانیزم در مواجه با موقعیت جدید براساس شباهتی که با یک موقعیت آشنا دارد، اقدام به پاسخ دهی می کند. هر چه ویژگی های مشترک بین دو موقعیت بیشتر باشد انتقال از موقعیت آموحته شده به موقعیت جدید بیشتر صورت می گیرد.

جای گشت تداعی: این مفهوم مشابه مفهوم پاسخ از راه قیاس می باشد و به پیوند بین شرایط مشخص و پاسخ مشخص اشاره دارد، که در آن عوامل محرک اصلی به تدیج جای خود را به عوامل محرک جدید می دهند.

مفاهیم نظریه ثرندایک پس از 1930

تجدید نظر در قانون تمرین: در این تجدید نظر ثرندایک در واقع قانون تمرین را به کلی مردود اعلام کرد و اظهار داشت عدم وجود تمرین و استفاده تنها عاملی نیست که منجر به تضعیف پاسخ می شود.

تجدید نظر در قانون اثر: ثرندایک آن بخش از قانون اثر را که در آن گفته شده بود تشویق سبب تقویت پاسخ می شود را نگه داشت، اما بخش متعلق به تنبیه را حذف کرد و اعلام کرد که تنبیه تأثیری در تقویت پاسخ ها ندارد.

تعلق پذیری: ثرندایک اعلام کرد در یادگیری علاوه بر مجاورت و تأثیر قانون اثر ارتباط داشتن محرک ها و تداعی بین آنها نیز تأثیر گذار است. وی این قانون را تعلق پذیری نامید.

گسترش اثر: ثرندایک به شکلی تصادفی متوجه شد طبق قانون گسترش اثر پاسخ هایی که خشنودی ارگانیزم را در پی دارد نه تنها احتمال تکرار پاسخ را افزایش می دهند، بلکه احتمال تکرار پاسخ های مشابه را نیز افزایش می دهند.

علم و ارزش های انسانی: ثرندایک معتقد بود پیشرفت در علوم انسان را قادر ساخته است تا بر طبیعت کنترل داشته باشد و در نتیجه این کنترل انسان ها قادر خواهند بود تا از خود در مقابل عوامل خطرساز طبیعت محافظت کنند. منتقدین ثرندایک را به سبب جبرگرایی در مسئله یادگیری مورد نقد قرار داده اند و اظهار داشتند تقلیل رفتار به واکنش های خودکار نسبت به تحریک و رد تعقل در یادگیری ارزش های انسانی را زیر سوأل می برد.

آموزش و پرورش: اعتقاد ثرندایک بر این بود که چون بین آموزش و یادگیری ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، با مطالعه علمی یادگیری می توان به بهبود آموزش و پرورش پرداخت.

آثار ثرندایک

  • روانشناسی آموزشی
  • مقدمه ای بر نظریه سنجش ذهنی و اجتماعی
  • عناصر روانشناسی
  • هوش حیوانات

مرگ ادوارد لی ثرندایک

ثرندایک در سال 1949 در سن 75 سالگی در گذشت.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟

تقریبا

خیر

دانلود مطلب

فهرست مطلب