اختلال دوقطبی I: معرفی، علائم و درمان

مقدمه

اختلال دوقطبی I چیست؟

فرد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I، یک دوره ی مانیک (شیدایی) در زندگی خود دارد. این دوره با انرژی غیر معمول بالا و رفتارهای نامتعارف همراه است که زندگی فرد را مختل می کند. در این اختلال فرد یک دوره ی کوتاه افسردگی اساسی را نیز ممکن است تجربه کند یا نکند و ما بین دوره ی شیدایی-افسردگی زندگی معمولی خود را دارد.

خلق گشاده و تحریک پذیر علامت عمده ی این دوره است. بیماران مانیک برآشفته، حراف، گاه شادی آور و سرگرم کننده و اغلب پر تحرک اند. برخلاف دوره ی افسردگی اساسی که نسبتا تدریجی پدیدار می شود. دوره ی مانیک معمولا ناگهان ظاهر می شود و پایان می یابد. هذیان نیز در 75 درصد بیماران مانیک وجود دارد، محتوای هذیان های هماهنگ با خلق در مانیا شامل ثروتمندی، توانایی یا قدرت بسیار است.

حدود 75 درصد از کل بیماران مانیک تهاجمی و تهدید کننده اند. بیماران مانیک در بعضی مواقع حتی اقدام به خودکشی و آدم کشی می کنند.

شیوع

شروع اولین دوره شیدایی، هیپو شیدایی، یا افسردگی اساسی تقریبا 18 سالگی برای این نوع اختلال دوقطبی است.
برای تشخیص دادن در کودکان ملاحضات خاصی انجام می شود. چون کودکان که سن زمانی یکسانی دارند ممکن است در مراحل رشد متفاوتی باشند. به سختی می توان دقیقاً تعیین کرد که چه چیزی در مقطع خاصی «بهنجار» یا «مورد انتظار» است.  بنابراین، هر کودک باید مطابق با خط پایه خودش مورد قضاوت قرار گیرد.
شروع در سرتاسر چرخه زندگی، از جمله اولین شروع ها در 60 الی 70 یا 70 الی 80 سالگی، روی می دهد.
شروع نشانه های شیدایی (مثل بازداری زدایی جنسی یا اجتماعی) در آخر میانسالی یا اواخر زندگی، در نظرگرفتن بیماری های جسمانی (مثل اختلال عصبی-شناختی پیشانی-گیجگاهی) و مصرف یا ترک مواد را ایجاب می کند.

90 درصد افرادی که دوره مانیک داشته اند، دوره های خلقی مکرر خواهند داشت. تقریباً 60 درصد دوره های شیدایی بلافاصله قبل از دوره افسردگی اساسی روی می دهند. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I که ظرف 1 سال دوره های خلقی متعدد دارند، شاخص «همراه با تناوب سریع» دریافت می کنند.

اختلالات مرتبط با اختلال دوقطبی I

وقوع همزمان اختلالات روانشناختی بسیار شایع است.

• اختلالات اضطرابی (مثل حملات وحشتزدگی، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبی خاص) که تقریباً در سه چهارم افراد روی می دهد.
• نقص توجه یا بیش فعالی و هرگونه اختلالات اخلالگر، کنترل تکانه و سلوک (مثل اختلال انفجاری متناوب، اختلال لجبازی و نافرمانی، اختلال سلوک) 
• اختلالات مصرف مواد (مثل اختلال مصرف الکل) در نیمی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I روی می دهد.

علائم اختلال دوقطبی I

این اختلال در دوره ی مشخصی که حداقل یک هفته طول بکشد، خلق به شکلی غیرطبیعی و مداوم بالا، گشاده یا تحریک پذیر باشد. طی دوره ای که خلق بهم ریخته باشد، حداقل 3 تا 4 مورد از علائم زیر وجود داشته باشد:

• اعتماد به نفس بیش از حد یا خود بزرگ بینی
• کاهش نیاز به خواب
• پرحرفی بیش از حد معمول
• پرش افکار
• حواس پرتی
• افزایش فعالیت های معطوف به هدف
• پرداختن بیش از حد به امور لذت بخشی که احتمالا عواقب بدی دارد (مثل ولخرجی یا روابط جنسی بی محابا یا زیاد).
• مختل شدن قضاوت، علامت تفکر بیماران مانیک است

تشخیص اختلال دوقطبی I

متخصص بهداشت روان با بررسی سوابق پزشکی شما و دوره های شیدایی یا افسردگی می تواند به راحتی متوجه ی این اختلال شود و آن را تشخیص دهد.

در بعضی مواقع روانشناس درخواست می کند که با خانواده و اطرافیان شما صحبت کند. درباره ی حالات شما از آن ها نیز سوالاتی بپرسد. اگر دوره های شیدایی شدید باشد و قابل کنترل نباشند روانشناس می تواند شما را به یک روانپزشک برای تجویز دارو ارجاع دهد.

درمان اختلال دوقطبی I

برای درمان این اختلال داروهای تثبیت کننده خلقی استفاده می شود. در موارد حاد شیدایی و همچنین در مواردی که مصرف داروهای تثبیت کننده خلقی بی‌اثر است، داروهای ضد روان‌پریشی تجویز می‌شود.

در این اختلال برعکس اختلال دوقطبی نمی توان از داروهای ضد افسردگی استفاده کرد. زیرا دوره های افسردگی کوتاه است و همچنین این داروها به تحریک دوره های شیدایی کمک می کند.

روانشناس برای درمان این اختلال از روان درمانی و خانواده درمانی نیز بهره می گیرد. هم چنین می تواند از الکترو شوک درمانی نیز استفاده کند این درمان بسیار موثر برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I است. اغلب زمانی این درمان به کار می رود که داروها به اندازه کافی موثر نباشند. سرعت رشد بیماری بالا باشد و تاثیر دارو از بین رود.

جمع بندی

اختلال دوقطبی قابل درمان نیست ولی با حمایت و همراهی خانواده و دوستانتان علائم خود را می توانید کنترل کنید.

به طور مداوم با پزشک خود در ارتباط بوده و درمان خود را ادامه دهید. موارد زیر نیز می تواند به شما در کنترل این اختلال کمک کند:

• به طور منظم ورزش کنید
• خواب کافی داشته باشید
• استرس خود را کنترل کنید
• رژیم غذایی سالم داشته باشید
• از اضطراب دوری کنید
• اگر مواد مخدر یا الکل مصرف می کنید، آن را کنار بگذارید
• درباره ی این اختلال و علائم آن اطلاعات کافی کسب کنید. تا بتوانید در دوره های مختلف احساسات خود را کنترل کرده و دچار مشکل در زندگی نشوید.