روانشناسی بالینی: معرفی، تاریخچه و بازار کار

مقدمه

تاریخچه روانشناسی بالینی

 مطالعات اولیه در زمینه روانشناسی بالینی شامل کار های ویژه ی روانشناس تحلیلگر اتریشی زیگموند فروید است. وی یکی از اولین کسانی بود که این مسئله را مورد توجه قرار داد و بیان کرد که بیماری روانی را می توان با گفتگو کردن با بیمار درمان کرد. و این گسترش رویکرد گفتگوی درمانی وی بود که اغلب به عنوان اولین استفاده علمی از این حوزه مورد استناد قرار می گیرد.

روانشناس آمریکایی لایتنر ویتمر بنیان گذار اولین کلینیک روانشناسی را در سال 1896 بود. این کلینیک تمرکز ویژه ای در کمک به کودکانی بود که ناتوانی در یادگیری داشتند. همچنین ویتمر اولین بار در مقاله 1907 اصطلاح “روانشناسی بالینی” را معرفی کرد. لایتنر ویتمر، یکی از دانشجویان سابق ویلهلم وونت بود و روانشناسی بالینی از نظر وی اینگونه تعریف شده است: “مطالعه افراد، با مشاهده یا آزمایش، با هدف ارتقاء تغییر.

تا سال 1914، 26 کلینیک دیگر اختصاص یافته به روانشناسی بالینی در ایالات متحده تاسیس شد. اکنون یکی از محبوب ترین شاخه هایی که در روانشناسی وجود دارد روانشناسی بالینی می باشد. همین طور یکی از بزرگترین حوزه های اشتغال در این رشته است.

روانشناسی بالینی در ایران

در ایران از اوایل دهه ی 1350 اولین دوره ی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در بیمارستان روزبه بازگشایی شد. از سال 1365 و با تعطیلی این دوره، انستیتو روانپزشکی تهران مسئول آن شد. در 1380 انجمن علمی روانشناسی بالینی در ایران دایر شد. آقای دکتر نور محمد بخشانی اولین دانشجوی دکتری روانشناسی ایران در سال 1381 از انستیتو بود. وی در حال حاضر با رتبه پروفسوری (استاد تمامی) در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان مشغول است و سردبیر مجله بین المللی رفتارهای پرخطر و اعتیاد است.

روانشناسی بالینی چیست؟

روانشناسی بالینی رشته ای گیج کننده می باشد و اغلب مردم آن را با روانپزشکی اشتباه میگیرند اما روانشناسی بالینی شاخه ای از روانشناسی است که به ارزیابی و معالجه بیماران روانی، رفتارغیرعادی، اختلال روانی و مشکلات روانپزشکی مربوط می شود. شش نقش اساسی که در این رشته مطرح است عبارت است از: ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار روان درمانگرها، پژوهش و مدیریت غالب کارهای روانشناسی بالینی در زمینه ی درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است.

این شاخه، روانشناسی را با درمان مشکلات پیچیده انسانی بهم پیوند می دهد، و این رشته را برای افرادی که کار در شرایط چالش برانگیز و پاداش دهنده دوست دارند، به یک انتخاب شغلی هیجان برانگیز تبدیل کرده است.

جی.اچ.رسنیک (1991) در تعریف روانشناسی بالینی بیان می کند: “رشته ی روانشناسی بالینی، به تحقیقات، تعلیمات و خدمات مرتبط با کاربرد اصول روش ها و رویه هایی می پردازد که فهم، پیش بینی و کاهش ناسازگاری، ناتوانی و ناراحتی های عقلانی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی ورفتاریمراجعان مختلف را ممکن می کنند”.

تعریف جدید تر نیز که در صفحه و بسایت شعبه 12 انجمن روانشناسی آمریکا (جامعه روانشناسی بالینی) آمده است بیان میکند: “رشته روانشناسی بالینی برای مفهوم پذیر و پیش بینی پذیر شدن و کاهش ناسازگاری، ناتوانی و ناراحتی و همچنین ارتقای انطباق پذیری، سازگاری و رشد شخصیتی (انسان ها) علم و نظریه و عمل را ادغام می کند. روانشناسی بالنی بر جنبه های عقلانی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کارکرد انسان در طول عمرش در فرهنگ های مختلف و تمامی سطوح اجتماعی اقتصادی تمرکز میکند”.

بازار کار روانشناسی بالینی

روانشناسان بالینی در بسیاری از زمینه ها (بیمارستان ها، درمانگاه ها، مطب های خصوصی، دانشگاه ها، مدارس و غیره) فعالیت می کنند. نیاز است که این متخصصان تخصص خود را به روش های خاص و برای اهداف مختلف در نظر گیرند. برخی از وظایف شغلی که توسط روانشناسان بالینی انجام می شود شامل موارد زیر است:

• روان درمانگری
• ارزیابی و تشخیص اختلالات روانی
• درمان اختلالات روانی مانند: اعتیاد به مواد مخدر و الکل
• ارائه شهادت در تنظیمات قانونی
• تدریس در سطح دانشگاه
• انجام تحقیقات
• تنظیم و اجرای برنامه هایی که برای درمان و پیشگیری از مشکلات اجتماعی می باشد

بعضی از روانشناسان بالینی در مواقعی ممکن است روی یکی از این موارد تمرکز کنند. یا چندین مورد از خدمات بیان شده را ارائه دهند. به عنوان مثال، ممکن است شخصی به طور مستقیم با بیمارانی که به دلیل اختلالات روانشناختی در بیمارستان بستری هستند کار کند، ضمن اینکه یک دفتر درمانی خصوصی نیز دارد که خدمات کوتاه مدت و طولانی مدت را برای کسانی که نیاز به کمک در مقابله با پریشانی روانی دارند ارائه می دهد.

جمع بندی

روانشناسی بالینی حرفه ای در حال تغییر و تلاطم است. اگرچه این رشته هنوز رسالت اصلی خود یعنی کاربرد اصول روانشناسی در حل مشکلات افراد را حفظ کرده است ولی روش ها و چهارچوب حرفه ای آن برای رسیدن به این هدف در حال تغییر است. روانشناسی بالینی یکی از محبوب ترین زمینه های روانشناسی است. اما قبل از تصمیم گیری راجع به اینکه این حوزه برای شما مناسب است یا خیر؟ علاقه ی خود را ارزیابی کنید. اگر از ارتباط با افراد لذت می برید و قادرید که به خوبی استرس و درگیری ها را کنترل کنید، روانشناسی بالینی می تواند برای شما یک انتخاب عالی باشد. به دلیل تغییر نیازهای جامعه و همچنین تغییر رویکردهای مربوط به سیاست و مراقبت های بهداشتی، زمینه بالینی همچنان در حال رشد و تکامل خواهد بود. اگر هنوز مطمئن نیستید که آیا روانشناسی بالینی برای شما مناسب است یا خیر. انجام یک تست شخصی در زمینه روانشناسی ممکن است به شما کمک کند.