مقدمه
اختلال وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب یک اختلال خواب است که باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه (اما با تعداد دفعات زیاد) در طول خواب می‌شود. هر توقف می‌تواند حدود چند ثانیه طول کشیده و معمولاً تعداد زیادی توقف در یک شب اتفاق می‌افتد (ده‌ها یا حتی صدها بار). هر کدام از این دوره ها یک «آپنه» نامیده می‌شود.
اختلال وقفه تنفسی در خواب چیست؟
مشخصه اختلال وقفه تنفسی در خواب، انقطاع (قطع شدن) خواب است که به خواب آلودگی مفرط یا بی خوابی منجر می شود و ناشی از یک اختلال تنفسی هنگام خواب است. مشکلات تنفسی که ممکن است در حین خواب روی دهد عبارتند از: وقفه تنفس خواب (آپنه)، کاهش تنفس و عدم اشباع اکسیژن. این اختلالات بدون استثنا منجر به پرخوابی می شوند.
شیوع
این اختلال، اختلال بسیار شایعی است و دست کم 1-2 درصد از کودکان، 2-15 درصد از میانسالان وبیش از 20 درصد از سالمندان را مبتلا می کند. در بزرگسالان نسبت مرد به زن، وقفه یا کمبود تنفسی انسدادی خواب، دامنه ای از 2:1 تا 4:1 دارد. مردان دو برابر بیشتر از زنان احتمال ابتلا به آپنه خواب را دارند. با این حال، در زنان در صورت داشتن اضافه وزن، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می یابد .هم چنین خطر آن ها پس از یائسگی تیز افزایش می یابد.
انواع اختلال وقفه تنفسی در خواب
- تنفس سطحی وقفه تنفسی انسدادی در خواب
- وقفه تنفس مرکزی در خواب
- هیپوونتیلاسیون مرتبط با خواب
علائم اختلال وقفه تنفسی در خواب
- خواب آلودگی بیش از حد و افسردگی در حین ساعات بیداری
- خروپف با صدای بلند
- سردرد در هنگام صبح
- خشکی دهان
- اضافه وزن
- تغییر در خلق
- کاهش میل جنسی
- اشکال در تمرکز و یادگیری
- تحریک پذیری
- تعریق شدیدی هنگام خواب
- تکرر ادرار در شب
طبق DSM5 برای تشخیص این اختلال علائم ذکر شدهدر بالا باید در فرد وجود داشته باشد.
تشخیص اختلال وقفه تنفسی در خواب
انجام یک معاینه فیزیکی برای تشخیص این اختلال لازم است، پزشک شما برای تشخیص داخل دهان و گلو شما را چک می‌کند. در مورد خروپف یا احساس بیش از حد خواب آلودگی در طول روز نیز از شما سوالاتی می پرسد.
اگر آپنه خواب انسدادی داشته باشید، ممکن است که پزشک‌تان شما را به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد تا احتمال وجود هرگونه انسداد (گرفتگی) در بینی یا حلق بررسی شود. ممکن است که برای تشخیص علل آپنه خواب مرکزی به متخصص قلب (کاردیولوژیست) یا متخصص سیستم عصبی (نورولوژیست) نیز ارجاع داده شوید.
مطالعه خواب برای تأیید تشخیص نیاز است؛ تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که برای تشخیص و مطالعات خواب گاهی اوقات در خانه نیز با استفاده از بعضی تجهیزات انجام پذیر است.
در مراکز خواب، سنسورهایی بر روی انگشت، پوست سر و قفسه سینه قرار می‌گیرد که هر کدام از آن‌ها وظایفی به عهده دارند که به شرح زیر است:
حسگرهایی که بر روی پوست سر قرار می‌گیرد امواج مغزی را برای اندازه‌گیری اینکه چه مدت طول می‌کشد تا بیمار به خواب رود، و چه مدت طول می‌کشد تا وارد مراحل مختلف خواب شود و اغلب چگونه در طول شب از خواب بیدار می‌شود را شناسایی می‌کند.
حسگری که در انگشت قرار می‌گیرد سطح اکسیژن در خون را اندازه‌گیری می‌کند. حسگرهایی که بر روی قفسه سینه قرار گرفته، نرخ ضربان قلب و تنفس ثبت می‌کند، و همچنین اینکه چگونه باعث قطع تنفس در بیمار می‌شود را بررسی می‌کند. همچنین حسگری که در داخل سوراخ‌های بینی قرار می‌گیرد فقط برای اندازه‌گیری جریان هوا است.
درمان اختلال وقفه تنفسی در خواب
برای درمان اختلال وقفه تنفسی در خواب، بسیاری از مردم با استفاده از دستگاه کمک تنفسی CPAP برای مدیریت و درمان اختلال تنفسی روزمره خود استفاده می‌کنند، این دستگاه اجازه می‌دهد تا بیمار به آسانی تنفس کند و برای آپنه خواب انسدادی استفاده ی شود. در مواردی که مشکلات جدی قلب علت وقوع آپنه خواب باشند ممکن است دستگاه BiPAP به بیمار توصیه شود. تمایز آن نسبت به CPAP از این نظر است که خود را با ریتم تنفسی بیمار تنظیم کرده و به حداقل تلاش تنفسی بیمار در خواب نیز پاسخ می‌دهد. بعضی از انواع BiPAP دارای چندین مد تنفسی هستند.
درمان اختلال وقفه تنفسی در خواب با جراحی نیز امکان پذیر است اما تنها زمانی که موارد بالا تاثیر نداشته باشند:
- جراحی بافت
- تحریک راه تنفسی فوقانی
- جراحی باز کردن گردن
- جراحی فک
- ایمپلنت
جمع بندی
در بسیاری از موارد خود مراقبتی می تواند به بهبود این اختلال کمک قابل توجه ای کند برای مثال:
- وزن خود را کنترل کنید و اگر دچار اضافه وزن هستید با ورزش و رژیم غذایی سالم سعی کنید به تناسب اندام دست پیدا کنید.
- از مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر دوری کنید.
- به پهلو یا روی شکم بخوابید.
- سعی کنید تا حد امکان از داروهای آرامش بخش استفاده نکنید.
بله
تقریبا
خیر