اختلال اوتیسم: معرفی، علائم، درمان

مقدمه

اختلال اوتیسم چیست؟

اختلال اوتیسم یک اختلال فراگیر رشدی است. منظور از فراگیر رشدی این است که از کودکی شروع شده و تا برزگسالی ادامه دارد.

کودکان اوتیستیک در برقراری ارتباط اجتماعی دچار مشکل هستند. رشد مهارت های کلامی و غیر کلامی در این کودکان  به کندی صورت می گیرد. این اختلال با تأثیر گذاری بر رشد طبیعی مغز بر یادگیری مهارت های اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران تأثیر می گذارد. از ویژگی های این کودکان عدم برقراری ارتباط چشمی و لبخند اجتماعی می باشد. معمولا این علائم از دوسالگی قابل تشخیص می باشد زیرا این کودکان حتی با مادر خود ار تباط چشمی برقرار نمی کنند و به او لبخند نمی زنند.

انواع اختلال اوتیسم

• اختلال اوتیسم: شایع ترین اختلال در این طیف می باشد که بیشتر در پسران مشاهده می شود.
• اختلال رت: در این اختلال نوزاد تا سن پنچ ماهگی دارای رشد طبیعی دارد. پس ازپنج دچار پست رفت می شود. کودک تا 4 سالگی به مشکلات تنفسی دچارشده و آموخته های خود را از دست می دهد.
• اختلال آسپرگر: نوعی از اختلال طیف اوتیسم است که که نشانه های کمتری نسبت به اوتیسم دارد. افراد مبتلا به آسپرگر در کسب مهار تهای زبانی مشکلی ندارند. مشکل مبتلایان به آسپرگر کسب مهارت های حرکتی می باشد.

علائم اختلال اوتیسم

شایع ترین علامت در این کودکان عدم برقراری ارتباط چشمی و لبخند اجتماعی می باشد. سرعت رشد زبانی در این کودکان ضعیف می باشد. ویژگی بارز دیگر کودکان مبتلا به اوتیسم داشتن رفتارهای کلیشه ایی است. این کودکان نسبت ثبات اشیاء در محیط اطراف خود حساس و در صورت ایحاد تغییر درمحیط اطراف دچار اضطراب می شوند.

تشخیص اختلال اوتیسم

در DSM5 (راهنمای تشخیص آماری اختلالات روانی ) سه ملاک برای تشخیص اوتیسم آورده شده است.

• اختلال در برقراری تعامل اجتماعی: شامل ناتوانی در برقراری ارتباط اجتماعی، اختلال در رفتارهای غیر کلامی، نداشتن علاقه به همسالان و شرکت در بازی، عدم وجود تقابل هیجانی و اجتماعی می باشد.
• اختلال در نظام ارتباطی: تأخیر در رشد زبان یا فقدان کامل زبان، استفاده از الگوهای تکراری کلام.
• رفتارهای عجیب و غریب: انجام رفتارهای کلیشه ایی و تکراری، الگوهای رفتاری محدود و روتین، اشتغال ذهنی به اشیاء.

DSM همچنین این افراد را به سه سطح تقسیم می کند

• سطح نیازمند به کمک
• سطح نیازمند به کمک و حمایت جدی
• سطح نیازمند به کمک و حمایت بسیار جدی

علل اختلال اوتیسم

• کانو در سبب شناسی این اختلال از اصطلاح مادران یخچالی استفاده می کند. این اصلاح به رفتار سرد والدین با کودک خود اشاره دارد.
• برای این اختلال علل زیستی در نظر گرفته شده است، که علت آن وجود عقب ماندگی و تشنج در این کودکان است.
• پژوهشگران در مطالعات خود به این نتیجه رسیده اند که برخی ژن های موجود بر روی کروموزوم های 2- 7 و15عامل ایجاد این اختلال می باشند.
• تحقیقات نشان داده است که حجم مغز در این کودکان افزایش می یابد. جسم پینه ای در آنها از حد طبیعی کوچکتر می باشد.
• در این کودکان بالا بودن میزان دو انتقال دهنده عصبی دوپامین و سروتونین گزارش شده است.

درمان اختلال اوتیسم

هدف از درمان اختلال اوتیسم افزایش ارتباط اجتماعی، کاستن از میزان رفتارهای عجیب و کمک به برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی می باشد.

درمان این اختلال شامل کاردرمانی، گفتار درمانی، آب درمانی، بازی درمانی ،درمان های حسی، موسیقی درمانی و روش آموزشی ABA می شود.

در کار درمانی به افزایش و تقویت برنامه ریزی حرکتی در این کودکان پرداخته می شود. این کودکان که در مهارت های حرکتی ظریف و درشت دچار مشکل هستند،کار در مانی به افزایش این مهارتها می پردازد.

بازی درمانی نیز با تمرکز بر افزایش مهارت های حرکتی این کودکان از بازی هایی مانند تقلید کردن، بازی های همراه با رقص برای افزایش مهارت های حرکتی بزرگ و بازی هایی مانند نخ کردن مهره ها، زیر رو کردن اشیاء خشک و بازی با لوگو برای افزایش مهارت های حرکتی ظریف استفاده می کند.

درمان هایی حسی در این کودکان بعد از مشخص شدن نواحی دارای کمترین یا بیشترین میزان حساسیت به تقویت حس ها در این کودکان پرداخته می شود.

همانطور که بالاتر اشاره شد در کودکان اوتیستیک رشد مهارت های زبانی با تأخیرهمراه است. هدف گفتار درمانی برتلفظ صحیح کلمات، برقراری ارتباط به صورت کلامی و غیر کلامی، شروع ارتباط، پیشرفت های گفتاری می باشد.

از موسیقی درمانی در اوتیسم برای کاهش گرایش به انزوا طلبی و برقراری ارتباط با دیگران استفاده می شود. موسیقی در مانی همچنین به کاستن از رفتارهای کلیشه ایی کمک می کند. این روش درمان عاملی برای تقویت حواس بینایی و شنوایی می باشد.

روش آموزش ABA برشرطی سازی و تحلیل رفتارهای کاربردی استوار می باشد. ABA به معنی استفاده از اصول یادگیری و انگیزش برای آموزش مؤثر می باشد.

جمع بندی

 اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی می باشد و درمان قطعی برای آن وجود ندارد، ولی نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که 3 تا 7 سالگی زمان طلایی برای درمان اوتیسم می باشد. شما می توانید قبل از سه سالگی به روانشناس مراجعه کرده و روند رشدی کودک را چک کنید و از سیر پیش رفت مراحل رشد و یا کاهش عملکرد کودک مطلع شوید. با تشخیص زود هنگام و استفاده از این زمان طلایی از پیشرفت این بیماری پیشگیری کنید.