جان بالبی: زندگینامه، تحصیلات و نظریه ها

مقدمه

تولد و کودکی جان بالبی

ادوارد جان ماستین بالبی در بیست و ششم فوریه سال 1907 در شهر لندن متولد شد. وی فرزند یک خانواده هشت نفره از طبقه مرفه انگلستان بود. پدرش، آنتونی آلفرد بالبی جراح خاندان سلطنتی بود. والدین بالبی در سال 1897 توسط یک دوست مشترک با یکدیگر آشنا شدند و بعد از گذشت یک سال با یکدیگر ازدواج کردند. درگیری هایی که خانواده آنتونی با مری داشتند اکثرا منجر قهر و جدایی های طولانی مدت آن ها می شد و بچه ها توسط پرستار نگهداری می شدند. همچنین والدین او با این باور که محبت و توجه بیش از حد باعث لوس شدن کودک می شود، هر روز تنها مقدار کمی از زمان را با او می گذرانند و در نتیجه تمام این اعمال تاثیر ویژه ای رویشش فرزند آن ها از لحاظ روحی گذاشته بود.

تحصیلات جان بالبی

 بالبی که در یک خانواده مرفه به دنیا آمده بود در دو مدرسه سطح بالا تحصیل کرد. در سن هفت سالگی والدینش او و برادرش تونی را به مدرسه شبانه روزی فرستادند که در آن زمان برای پسران دارای موقعیت اجتماعی این چنینی رایج بود اما بالبی بعداً آن مدرسه را به عنوان یک تجربه آسیب زا توصیف کرد. بالبی به دلیل تشویق های زیاد پدرش در بیمارستان کالج دانشگاهی کمبریج در رشته پزشکی به تحصیل پرداخت. اما به دلیل عدم علاقه به دروس تشریح و علوم طبیعی این رشته را کنار گذاشت و در کالج ترینیتی کبریج در رشته روانشناسی بالینی تحصیل و جوایزی هم برای عملکرد فکری برجسته دریافت کرد. بیست و دو سالگی در بیمارستان دانشگاه کالج لندن ثبت نام کرد. در بیست و شش سالگی در رشته پزشکی صلاحیت یافت. در حالی که هنوز در دانشکده پزشکی تحصیل می کرد، در موسسه روانکاوی بریتانیا ثبت نام کرد و در بیمارستان مادزلی در زمینه روانپزشکی بزرگسالان آموزش دید. در سال 1936 در سن 30 سالگی به عنوان روانکاو واجد شرایط شد. وی در ابتدا تحت تأثیر کار ملانی کلاین که تکنیک بازی درمانی را ایجاد کرد، قرار گرفت. او در نهایت از رویکرد کلاین ناراضی شد و معتقد بود که این رویکرد بیش از حد بر روی خیال‌ پردازی‌ های کودکان تمرکز می‌ کند و به اندازه کافی بر رویدادهای محیط، از جمله تأثیر والدین و مراقبان، تمرکز نمی‌ کند.

ازدواج بالبی

جان بالبی در سن 25 سالگی با اورسلا لونستاف که دختر یک جراح بود، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج 4 فرزند بود.

شغل جان بالبی

بالبی پس از آنکه تحصیلات خود را در رشته ی روانشناسی به پایان رساند در یک مدرسه مشغول به فعالیت شد. وی در آنجا بر روی دو کودک دشوار کار می کرد. فعالیتش در همین مدرسه وی را به تحصیل در رشته ی روانپزشکی سوق داد. در زمان جنگ جهانی دوم به خدمت ارتش درآمد. در طی شش ماه اول جنگ جهانی دوم، بالبی در کلینیک راهنمای کودکان لندن به عنوان پزشک مشغول به کار شد. بعداً در جنگ، بالبی به عنوان سرهنگ دوم در سپاه پزشکی ارتش سلطنتی انتخاب شد و در آن جا تحقیقاتی را در مورد روش‌ های روان‌شناختی انتخاب افسران انجام داد که به ایجاد هیئت ‌های انتخاب دفتر جنگ کمک کرد.

وی به علاوه ی شغلش در سپاه پزشکی ارتش سلطنتی در  کلینیک تاویستوک نیز مشغول بود. در سال 1940 برای خدمات فوریت‌ های پزشکی (EMS) کار می‌کرد و با افراد روان رنجور جنگی سروکار داشت. همینطور وی توانست کودکانی که به دلیل جنگ و حملات هوایی به کمبریج منتقل شده بودند و از خانواده و دایه های خود جدا بودند، کار کند. در واقع کار بر روی این کودکان موجب گسترش تحقیقات او در مورد موضوع جدایی شد، که قبل از جنگ روی آن متمرکز بود.

پس از جنگ، او معاون درمانگاه تاویستوک شد و مدتی نیز به عنوان رئیس بخش کودک دانشکده تاویستوک فعالیت کرد. وی از سال 1950 به عنوان مشاور بهداشت روان در سازمان جهانی بهداشت منصوب گشت.

در اواخر دهه چهل میلادی بالبی از سوی سازمان بهداشت جهانی مأمور شد تا در زمینه رابطه بین کودک و مراقب تحقیق کند. بالبی در سال 1951 نتایج این تحقیق را منتشر کرد.

ایده ها و نظریات جان بالبی

رفتارهای دلبستگی: بالبی رفتارهایی که از کودک سر می زند تا مادر یا مراقب را در نزد خود نگه دارد، رفتارهای دلبستگی می نامند. این رفتارها شامل گریه کردن، دنبال کردن و یا آویزان شدن می شود. بالبی معتقد بود این رفتارها ارزش بقاء دارد، زیرا سبب می شود که مادر یا مراقب به محافظت از کودک بپردازد.

مراحل دلبستگی

بالبی شکل گیری دلبستگی در نوزاد را شامل 4 مرحله می دانست. وی معتقد بود پس از پایان این چهار مرحله، آنچه لورنز آن را نقش پذیری نام نهاده است، در کودک انسان شکل می گیرد.

مرحله اول: از تولد تا سه ماهگی را شامل می شود. در این مرحله ژست های اجتماعی شکل می گیرد و نوزاد این ژست ها را بدون آنکه تفاوتی بین افراد قائل شود به کار می برد. ژست های اجتماعی شامل:

• لبخند اجتماعی
• غان و غون کردن
• بازتاب چنگ زدن
• بازتاب مورو

دو رفتار دلبستگی لبخند زدن و غان و غون کردن کودک در ابتدا به صورت نامتمایز هستند. ولی به مرور به صورت انتخابی رخ می دهد.

مرحله دوم: این مرحله از 3ماهگی تا 6 ماهگی را شامل می شود. در این مرحله کودک با تمایز بیشتر بر آشنایان، پاسخ های اجتماعی را از خود بروز می دهد. در 5 ماهگی، کودک زمان در آغوش گرفته شدن توسط آشنایان، دست خود را دراز کرده و بخشی از بدن فرد را می گیرد.

مرحله سوم: این مرحله از 6 ماهگی تا 3 سالگی را شامل می شود و دلبستگی شدید کودک به مراقب و نزدیکی جویی فعال را در بر می گیرد. در این مرحله زمانی که مادر یا مراقب از اتاق خارج می شود کودک گریه می کند. این مرحله شامل:

• اضطراب جدایی:  اضطراب و گریه کودک در زمان خارج شدن مادر یا مراقب از اتاق.
• ترس از غریبه ها: گریه کردن کودک در زمان مواجه با غریبه ها.
• نزدیکی جویی فعال: حرکت سینه خیز کودک برای دنبال کردن مادر یا مراقب.
• تصحیح هدف: کودک مادر یا مراقب را زیر نظر می گیرد. زمانی که مادر محل را ترک می کند، کودک با تصحیح هدف دوباره مادر را در زاویه دید خود قرار می دهد.
• الگوی کارکرد: کودک بر اساس روابط روزانه خود با مادر یا مراقب، الگویی از پاسخ دهی وی برای خود ایجاد می کند.

مرحله چهارم: این مرحله از 3 سالگی تا پایان کودکی را در بر می گیرد. در این دوره رفتار کودک با والد به شکل مشارکتی می باشد. در صورت عدم حضور مادر یا مراقب، کودک می تواند رفتار وی را پیش بینی کند و ترجیح می دهد اجازه دهد تا از وی جدا شوند.

محرومیت سازمانی: بالبی معتقد بود کودکانی که در پرورشگاه بزرگ می شوند افراد بی عاطفه ای می باشند و نمی توانند به دیگران دلبستگی عمیق داشته باشند.

پاسخ به جدایی: بالبی معتقد بود در هنگام جدایی کودکان سه نوع رفتار را به ترتیب زیر از خود بروز می دهند.

• اعتراض کردن: این مرحله شامل گریه و جستجو کردن مادر یا مراقب می شود.
• یأس و ناامیدی: در این مرحله کودک آرام تر از قبل می شود و در سوگ به سر می برد.
• گسلش: در این مرحله کودک سوگ را سپری کرده و به تعامل با مراقبان جدید می پردازد.

دلبستگی در طول زندگی: بالبی معتقد بود دلبستگی در طول زندگی از اهمیت برخوردار است. بالبی ترس از تنهایی را برزگ ترین ترس بشر می دانست. اگر تنهایی اتفاق افتد می تواند فرد را دچار بحران کند.

آثار بالبی

•  نظریه دلبستگی
• دلبستگی و فقدان
• پایگاه امن
• رهایی از غم و اندوه و افسردگی
• پیوند عاطفی
• ایجاد و شکستن پیوند های عاطفی
• تفکیک اضطراب و خشم
• مراقبت از مادر و سلامت روان
• مراقبت از کودک و رشد عشق
• سمینار میلان: کاربردهای بالینی تئوری دلبستگی
• دلبستگی: جلد اول از سه گانه جدایی
• شخصیت و بیماری روانی
• زندگینامه چارز داروین
• جنگ و دموکراسی: مقالاتی در مورد علل و پیشگیری از جنگ
• دلبستگی، طول عمر و پیری

مرگ جان بالبی

بالبی در دوم سپتامبر سال 1990 در جزیره اسکال در اسکاتلند درگذشت.