اختلال پیکا یا هرزه خواری: معرفی، علائم و درمان

مقدمه

اختلال پیکا یا هرزه خواری چیست؟

پیکا یا هرزه خواری به خوردن مواد بدون ارزش غذایی همچون خاک، گچ، یخ و رنگ گفته می‌شود که حداقل به مدت یک ماه ادامه داشته باشد.

فرد مبتلا به پیکا ممکن است چیزهای نسبتاً بی ضرری مانند یخ یا ممکن است چیزهای خطرناکی را مانند پوسته های رنگ خشک یا تکه های فلز را بخورند. در حالت دوم، این اختلال می تواند عواقب جدی مانند مسمومیت با سرب را به دنبال داشته باشد.

شیوع

این اختلال در کودکان بیشتر دیده می شود و 10 تا 30 درصد از کودکان خردسال بین 1 تا 6 سال را تحت تأثیر قرار می دهد همچنین می تواند در کودکان و بزرگسالان دارای ناتوانی ذهنی و رشدی مانند اوتیسم بروز کند. در مواقع نادر، زنان باردار هوس خوردن کالاهای عجیب و غریب و غیر غذایی را می کنند.

انواع اختلال پیکا یا هرزه خواری

هرزه‌خواری به سه دسته تقسیم می‌شود:

• خاک خواری (Geophagia)
• مواد مضری که فاقد مواد مغذی می‌باشند (Pagophagia)
• خوردن مواد قندی و نشاسته‌ای (Amylophagia)

علل اختلال پیکا یا هرزه خواری

 هیچ دلیل خاصی برای پیکا وجود ندارد. در برخی موارد کمبود آهن، روی یا ماده مغذی دیگر ممکن است با پیکا مرتبط باشد. به عنوان مثال کم خونی که معمولاً ناشی از کمبود آهن است، ممکن است دلیل اصلی ایجاد پیکا در زنان باردار باشد. هوس غیرمعمول شما ممکن است نشانه این باشد که بدن شما تلاش می کند تا مقدار کم مواد مغذی را دوباره پر کند.

افراد مبتلا به برخی بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی و وسواس فکری عملی ممکن است به عنوان مکانیزم مقابله ای دچار پیکا شوند. حتی برخی از افراد ممکن است از بافت یا طعم دهنده برخی مواد غیرغذایی لذت ببرند و هوس کنند. در برخی فرهنگ ها، خوردن خاک رس یک رفتار پذیرفته شده است. به این شکل پیکا ژئوفاژی گفته می شود. رژیم غذایی و سوتغذیه می توانند منجر به پیکا شوند. در این موارد، خوردن مواد غیرغذایی ممکن است به احساس سیری در شما کمک کند.

علائم اختلال پیکا یا هرزه خواری

علائم این اختلال مربوط به کالای غیر غذایی است که فرد آن می خورد و عبارتند از:

• دل درد
• ناراحتی معده
• مشکلات روده مانند یبوست یا اسهال
• خون در مدفوع که ممکن است نشانه زخم ناشی از خوردن وسایل غیر غذایی باشد.

این علائم نتیجه مسمومیت و باکتریایی مواد غیر غذایی است.

تشخیص اختلال پیکا یا هرزه خواری

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. تشخیص  باید همراه با آزمایشات مربوط به کم خونی، انسداد احتمالی روده و عوارض جانبی سمی مواد مصرف شده (یعنی سرب موجود در رنگ، باکتری یا انگل از خاک) انجام بگیرد. پزشک بر اساس سوابق پزشکی، علائم و چندین عامل دیگر این بیماری را تشخیص می دهد. بیمار باید با پزشک خود در مورد مواد غیر غذایی که می خورد صادق باشد، چون نوع چیزی که فرد می خورد می تواند در تشخیص بیماری مفید باشد. پزشک می تواند آزمایش خون را برای تشخیص کمبود آهن تجویز کند.

عوارض اختلال پیکا یا هرزه خواری

عوارض این اختلال شامل موارد زیر است:

•  خوردن مواد خاصی مثل رنگ که حاوی سرب است باعث مسمومیت می‌شود همچنین خطر ابتلا به اختلال یادگیری و آسیب مغزی را بالا می‌برد، بیشترین مرگ و میر ناشی از هرزه خواری با خوردن مواد سمی یا حاوی سرب رخ می‌دهد.
• خوردن برخی از این مواد غیر خوراکی قابل هضم نیست. مثل سنگ یا شن ریزه، که می‌تواند باعث یبوست و انسداد دستگاه گوارش شود. به علاوه خوردن اشیاء سخت یا تیز (مثل برش‌های فلزی) منجر به زخم در مری یا روده شده و احتمال ابتلا به عفونت و یا زخم‌های پیشرونده را به وجود می‌آورد.
• خوردن مواد غیر خوراکی می‌تواند اشتهای فرد را برای خوردن مواد مغذی کم کرده و در نهایت فرد را با کمبود مواد معدنی مورد نیاز بدن و کاهش شدید وزن مواجه کند.
• طولانی شدن مدت هرزه خواری یا اختلال پیکا ، ناتوانی در برابر خوردن مواد غیر خوراکی متفرقه، و عدم توانایی فرد در کنترل میل خود می‌تواند درمان را سخت‌تر نماید.
• باکتری‌ها و انگل‌های موجود در خاک، یا اشیاء دیگر می‌تواند عفونت‌های جدی در برخی موارد باعث آسیب به کلیه و کبد شود.

درمان اختلال پیکا یا هرزه خواری

ابتدا باید مشکلات مسمومیت و کمبود مواد مغذی و کم خونی فرد بررسی و رفع شود. سپس درمان‌های رفتاری، تغییر محیط و آموزش خانواده برای کمک رسانی است. یکی از درمان‌ها تنبیه فرد در صورت هرزه خواری و دادن پاداش برای خوردن غذاهای طبیعی است. همچنین می‌توان از روش‌های برانگیختن حس بیزاری نسبت به مواد غیر خوراکی استفاده کرد.

گاه پیکا در کنار بیماری‌های دیگر بروز پیدا می‌کند. اگر هرزه خواری ناشی از بیماری‌های دیگر رشدی مثل ناتوانی ذهنی، طیف اوتیسم و اختلال وسواس فکری عملی باشد دارو درمانی به همراه درمان‌های رفتاری می‌تواند نشانه‌ها را کاهش دهد و باعث بهبود فرد شود.

جمع بندی

اگر به دنبال درمان جدی و زود هنگام برای این اختلال نباشید ممکن است آسیب های جبران ناپذیری برای شما به همراه داشته باشد.

اگر علائم و نشانه های از این اختلال در خودتان مشاهده کردید هرچه زودتر به پزشک و روان درمانگر مراجعه کرده و به دنبال درمان باشید.