اختلال جنسی (کژکاری جنسی): معرفی، تاریخچه و درمان

مقدمه

تاریخچه اختلال جنسی

برای درک بهتر، تاریخچه اختلال عملکرد جنسی مردان و زنان را به تفکیک جنسیت بررسی خواهیم کرد:

تاریخچه اختلال جنسی در مردان

در جوامع امروزی، حفظ سطح قابل قبولی از عملکرد جنسی مردانه از اهمیت بالایی برخوردار است. در طول تاریخ تا دوران مدرن مشکلات انزال و کمبود میل جنسی از مهم ترین مسائل عملکرد جنسی مردان بوده است.

بر اساس دیدگاه های یونانی و رومی در رابطه با تمایلات جنسی، دخول دلیلی بر مردانگی و پیش‌نیاز یک شهرت خوب بود. در طول قرن هجدهم، فیلسوفان این مفهوم را پذیرفتند که مردان و زنان در حوزه‌های جنسی مجزا از یکدیگرند و هر کدام به تنهایی مباحث و مشکلات خاصی را تجربه می‌کنند. از سوی دیگر، فرهنگ قرن نوزدهمی که بر حفظ حریم خصوصی اصرار داشت، بحث در مورد چنین مشکلاتی را ناپسند می‌دانست که همین امر باعث سخت تر شدن پژوهش در این زمینه شده بود.

در اوایل قرن بیستم، توضیحات اخلاقی در رابطه با عملکرد جنسی جای خود را به توضیحات و مباحث روانشناختی داد. ظهور رشته غدد درون‌ریز در دهه 1920 مطالعه علمی سیستم تولیدمثل در مردان را مشروعیت بخشید و پس از جنگ جهانی دوم اختلال عملکرد جنسی به‌عنوان یک مشکل برای مردان و زنان اعلام شد.

اولین درمان خوراکی برای اختلال نعوظ در آزمایشگاه‌های فایزر به طور کاملا تصادقی توسعه یافت و توسط سازمان غذا و دارو در سال 1998 تأیید شد. این دارو سیلدنافیل نام گرفت که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.

تاریخچه اختلال جنسی در زنان

اگرچه اصطلاح «اختلال عملکرد جنسی زنان» مقدمه‌ای نسبتاً جدید در ادبیات حوزه سلامت بود اما شناخت این نوع مشکل به گذشته های دورتر بازمیگردد. حتی در قرن شانزدهم، تشخیص نیمفومانیا غیرمعمول نبود و افزایش قابل‌توجهی در تعداد زنان مبتلا به این بیماری در دوره ویکتوریا مشاهده شد. نیمفومانیا یا همان میل جنسی بیش از حد زنان اصطلاحی است که در قرن نوزدهم مطرح شد که در آن زمان از نظر سلامتی یک وضعیت نابسامان پزشکی، و از نظر اجتماعی یک بزه تلقی میشد.

توسعه درهم‌تنیده جنسیت شناسی و روانپزشکی در پایان قرن نوزدهم منجر به ظهور نظریه‌های جدید در مورد اختلال عملکرد جنسی شد. بر اساس اظهارات فروید، برخی از اختلالات جنسی (مانند عدم موفقیت در رسیدن به ارگاسم زنان) به‌عنوان پایه‌های “سرد” در نظر گرفته شد.

مشاوره زناشویی که اهمیت لذت جنسی در روابط را برجسته می‌کرد در سال‌های اولیه قرن بیستم در بریتانیا و ایالات متحده گسترش یافت. اختلال عملکرد جنسی در زنان به‌عنوان یک موضوع فنی که بخشی از یک پدیده اجتماعی گسترده‌تر بود، تلقی می‌شد که باید با آموزش و با درنظرگرفتن تفاوت‌های عمیق عاطفی، جسمی و روحی بین زنان و مردان حل شود.

اختلال جنسی چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

اختلال جنسی (کژکاری جنسی) مسائل و مشکلاتی هستند که در چرخه روابط جنسی ایجاد شده و باعث کاهش لذت جنسی و یا مختل شدن روابط جنسی می‌شوند.

علل اختلال عملکرد جنسی

اختلال عملکرد جنسی زمانی رخ می‌دهد که شما مشکلی دارید که مانع از تمایل به فعالیت جنسی و یا لذت بردن از آن می‌شود. استرس و اضطراب یکی از علل رایج برای اختلال عملکرد جنسی در افراد است. علل دیگر عبارت‌اند از:

• مشکلات روحی و روانی
• دیابت
• خستگی
• بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی
• استفاده از مواد مخدر
• مصرف الکل
• مصرف داروهای خاص
• یائسگی
• تغییرات هورمونی
• فشارخون بالا
• مشکلات احساسی و رابطه

هورمون‌ها در اختلال جنسی مردان و زنان نقش مهمی دارند. تستوسترون یا همان هورمون جنسی عامل تاثیرگذاری در کیفیت روابط جنسی است. هورمون‌های مردانه و زنانه پایین منجر به کاهش میل جنسی می‌شود. با افزایش سن، هورمون‌ها در مردان و زنان کاهش می‌یابد و این یکی از مهمترین دلایل کاهش میل جنسی در افراد مسن است.

در هر سنی، استرس‌های زندگی روزمره می‌تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی شود. خستگی از یک شغل پرمشغله یا مراقبت از کودکان خردسال ممکن است بر میل جنسی شما تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است از یک روال جنسی طولانی‌مدت خسته شده باشید و نیاز به تنوع داشته باشید. به این نکته توجه کنید که این تنوع، رابطه با افراد مختلف نیست بلکه باید در روابط خود با شریک جنسی خود تفاوت‌های مؤثر ایجاد کنید.

انواع اختلالات جنسی بر اساس DSM5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی)

اختلال کژکاری جنسی:

• اختلال میل و انگیختگی جنسی
• اختلال ارگاسم
• اختلال درد جنسی

اختلال انحرافات جنسی:

• اختلال تماشاگری
• اختلال عورت نمایی
• اختلال مالش دوستی (مالش گری)
• اختلال آزارگری یا سادیسم
• اختلال آزارخواهی یا مازوخیسم
• اختلال بچه بازی
• اختلال مبدل پوشی
• اختلال یادگار پرستی

اختلال ملال (نارضایتی جنسی):

• اختلال ملال جنسی در کودکان
• اختلال ملال جنسی در نوجوانان و بزرگسالان
• اختلال ملال جنسیتی مشخص دیگر

اختلال جنسی در مردان

در ادامه به اختلال عملکرد جنسی در مردان می‌پردازیم. عموماً مردان به چهار نوع مشکل جنسی مبتلا می‌شوند:

• اختلال نعوظ: مشکل در داشتن نعوظ یا حفظ طولانی مدت نعوظ.
• اختلال میل جنسی: از دست دادن یا کم شدن میل به روابط جنسی.
• مشکلات مربوط به انزال: انزال زودرس (انزال در مدت زمان خیلی کوتاه) یا تأخیری (انزال با تأخیر خیلی طولانی).
• تستوسترون پایین: کاهش سطح هورمون مردانه، باعث مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی می‌شود.

اختلال نعوظ (ED)

ED زمانی رخ می‌دهد که آلت تناسلی نمی‌تواند برای برقراری رابطه جنسی نعوظ پیدا کند یا در حالت نعوظ بماند. این مشکل می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

• مشکل در جریان خون
• یک اختلال عصبی
• آسیب به آلت تناسلی
• مشکلات روانی مانند استرس یا افسردگی
• مسائل احساسی رابطه
• بیماری پیرونی (کجی آلت تناسلی)
• مصرف برخی از داروها

اختلالات انزال

انزال زودرس انزالی است که قبل از دخول یا بلافاصله بعد از آن اتفاق می‌افتد. این مشکل اغلب نتیجه اضطراب عملکرد است. اختلال انزال زودرس می‌تواند نتیجه عوامل و شرایط زیر باشد:

• خودارضایی در دوران نوجوانی و بلوغ
• نداشتن طولانی مدت رابطه جنسی
• آسیب جسمی و عوارض دارویی
• عوامل روانی مانند اضطراب و افسردگی
• داروهای خاص

جدا از مباحث روانشناختی، گاهی اوقات افراد دچار مشکلات جسمانی از جمله انزال معکوس می‌شوند. انزال معکوس یعنی وارد شدن منی به مثانه به جای خارج شدن از آلت تناسلی. این موارد نیاز به درمان‌های پزشکی دارند.

اختلال جنسی در زنان

در ادامه به انواع اختلال عملکرد جنسی در زنان اشاره می‌کنیم. زنان پنج نوع مشکل جنسی دارند:

• اختلال میل جنسی: همانند مردان، از دست دادن یا کم شدن میل به روابط جنسی، از نشانه های اختلال میل جنسی می‌باشد.
• اختلال برانگیختگی جنسی: اختلال برانگیختگی جنسی زنان که به آن سرد مزاجی هم می‌گویند به معنی عدم حفظ برانگیختگی جنسی می‌باشد.
• اختلال ارگاسم: عدم توانایی در ارگاسم یا احساس درد و ایجاد مشکلات در طول آن.
• اختلال درد جنسی: تجربه درد آزاردهنده در طول یا بعد از رابطه جنسی.
• اختلال هورمونی: برای مثال کاهش سطح هورمون‌های زنانه، منجر به کاهش میل جنسی می‌شود.

احساس درد و ناراحتی در رابطه جنسی در زنان

بسیاری از عوامل می‌توانند باعث درد در هنگام فعالیت جنسی شوند. روانکاری ناکافی (رطوبت‌دهی واژن) و منقبض شدن عضلات واژن، دخول را دردناک می‌کند. اسپاسم عضلانی غیرارادی در واژن یا واژینیسموس منجر به ایجاد درد در مقاربت می‌شود. این‌ها ممکن است علائم اختلالات عصبی، دستگاه ادراری یا روده باشند.

تغییرات هورمونی یائسگی نیز می‌تواند رابطه جنسی را ناراحت‌کننده کند. کاهش سطح استروژن، نازک شدن پوست در ناحیه تناسلی را به دنبال دارد. همچنین می‌تواند پوشش واژن را سست و نازک کرده و باعث کاهش روانکاری شود.

مشکل در ارگاسم

استرس و خستگی دشمن ارگاسم هستند و باعث اختلال جنسی می‌شوند. درد و ناراحتی در حین آمیزش جنسی نیز در این دسته قرار می‌گیرد. دستیابی به ارگاسم ممکن است زمانی که میل جنسی شما کم است یا زمانی که هورمون‌های شما به‌هم‌ریخته است ممکن نباشد. طبق تحقیقات دانشکده پزشکی هاروارد، هنجار پاسخ جنسی زنان به‌راحتی قابل‌اندازه‌گیری نیست و بر اساس کیفیت طبقه‌بندی می‌شود. البته اگر از زندگی جنسی خود راضی باشید، حتی اگر ارگاسم نداشته باشید، اختلال عملکرد جنسی ندارید.

انواع درمان اختلال جنسی

در ادامه به انواع درمان‌های موجود در زمینه رفع اختلالات جنسی اشاره خواهیم کرد.

درمان علل روانی اختلال جنسی

مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به حل مشکل شما کمک کند. یک روانشناس می‌تواند به شما آموزش دهد که چطور با استرس و اضطراب خود کنار بیایید. مشاوره مشترک با همسرتان می‌تواند به ارتقای ارتباطات و افزایش محبت و صمیمیت کمک کند.

گاهی اوقات، حمایت و آموزش در مورد رفتار جنسی تنها چیزی است که شما نیاز دارید. برای رفع مشکلات جنسی با ریشه‌های عمیق، روان‌درمانی لازم است. مشاوره با یک روانشناس اولین مرحله درمان اختلال جنسی است. زیرا اگر مشکلاتی را که می‌توان با روان‌درمانی درمان کرد، با داروها درمان کنید، ممکن است عوارض غیرقابل جبرانی داشته باشد.

درمان علل فیزیکی

گاهی اوقات، شما دچار یک بیماری زمینه‌ای هستید که درمان درمان آن مشکلات جنسی شما را حل می‌کند. یا گاهی اوقات شما از دارویی برای درمان یک بیماری استفاده می‌کنید که روی کیفیت روابط جنسی شما تاثیر می‌گذارد و تعویض آن دارو می‌تواند مشکلات شما را به راحتی حل کند. گاهی اوقات نیز در کنار روان‌درمانی نیاز به درمان‌های موقت پزشکی دارید. در برخی از موارد هم روان‎‌درمانی به تنهایی کافی نیست و شما نیاز به جراحی و یا هورمون درمانی برای رفع مشکلات جنسی خود دارید. در این موارد خاص نباید خودجوش عمل کنید و اولین مرحله مشاوره با یک روانشناس و یک پزشک است.

سایر نکات درمانی برای اختلال جنسی

• اگر مشکل شما میل جنسی است، سعی کنید روال معمول خود را تغییر دهید. سعی کنید در ساعات مختلف روز رابطه جنسی داشته باشید یا موقعیت جنسی متفاوتی را امتحان کنید. با شریک زندگی خود در مورد علایق خود صحبت کنید.
• با پزشک خود در مورد عوارض جانبی داروهایی که برای اختلال جنسی مصرف می‌کنید، صحبت کنید.
• واژینیسموس برای زنان با استفاده از کرم واژینال یا روان‌کننده جنسی برای خشکی، قابل درمان است.
• اگر یائسه شده‌اید، با پزشک خود در مورد مصرف استروژن یا استفاده از کرم استروژن صحبت کنید.
• مردانی که با اختلالات برانگیختگی سروکار دارند باید با شریک زندگی خود صحبت کنند تا در مورد راه‌های بهبود انگیختگی (مانند پیش بازی یا خیال‌پردازی) صحبت کنند.
• برای زنان، درد حین رابطه جنسی را می‌توان با پوزیشن‌های مختلف یا روان‌کننده‌های واژن درمان کرد. همچنین پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا علت درد خود را بیابید و تصمیم بگیرید که چه درمانی برای شما بهترین است.
• برای مردان و زنان، تخلیه مثانه قبل از رابطه جنسی ممکن است کمک‌کننده باشد. حمام آب گرم قبل از رابطه جنسی نیز می‌تواند مؤثر باشد.
• مشاوره با یک روانشناس همیشه می‌تواند بی خطرترین و کم عارضه‌ترین راه حل رفع مشکلات جنسی باشد.

چه زمانی به روانشناس و پزشک مراجعه کنیم؟

وقتی مشکلات جنسی ادامه پیدا می‌کند، هر دو شریک ممکن است دچار اضطراب شوند. اگر درباره آن بحث نکنید و به فکر چاره نباشید، اوضاع ممکن است تشدید شود. اگر وضعیت بهبود نیافت یا به‌ احتمال وجود مشکلات فیزیکی مشکوک هستید، وقت آن است که به روانشناس و یا پزشک خود مراجعه کنید.

صحبت صادقانه با مشاور می‌تواند به تشخیص کمک کند. مشاور شما ممکن است بتواند مشکل را باتوجه‌ به توضیحات شما، سن و استرس‌های زندگی شما تشخیص دهد. مشخصات مشکل خود را به‌طور کامل به مشاور خود بگویید.

در مراجعه به پزشک، متخصص شما نیز برای شروع، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. بسته به نتیجه، ممکن است معاینه با یک آزمایش تشخیصی دنبال شود. اگر علت فیزیکی برای مشکل شما پیدا نکردند، درمان را با یک مشاور و روانشناس ادامه خواهید داد.

اغلب، هر چه اختلال عملکرد جنسی طولانی‌تر باشد، سطح استرس و اضطراب شما بیشتر می‌شود. این می‌تواند مشکل را تداوم بخشد. اغلب اوقات، چشم‌انداز افراد مبتلا به اختلال عملکرد جنسی بسیار خوب است. با این‌ حال، برخی از شرایط پزشکی غلبه بر آن را دشوارتر می‌کند. از طرفی، مدیریت مسائل روان‌شناختی عمیق ممکن است بیشتر طول بکشد یا هرگز به طور کامل حل نشود، اما شما می‌توانید آنها را بهبود بخشید.

سؤالاتی که باید روانشناس و پزشک خود بپرسید:

• من مشکلات جنسی دارم آیا راه حلی برای من وجود دارد؟
• برای رفع اختلال جنسی خود در خانه چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
• آیا علائم من می‌تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد؟
• آیا آزمایش‌های پزشکی وجود دارد که بتواند مشکل من را تشخیص دهد؟
• من نگرانم که مشکلاتم باعث تنش در روابطم شود. باید چه‌کار کنم؟
• آیا رابطه جنسی برای من بی‌خطر است؟
• آیا بارداری در این شرایط نگران‌کننده است؟

پیشگیری از اختلال جنسی

بدون شک نمی‌توان از روند پیری و مشکلات جنسی ناشی از آن جلوگیری کرد. بااین‌حال، کارهای زیادی وجود دارد که مردان و زنان می‌توانند برای کاهش تأثیر اختلالات جنسی انجام دهند. این شامل یادگیری بیشتر در مورد بدن شما و نحوه عملکرد آن است. موارد زیر می‌تواند به شما برای پیشگیری کمک کند:

• از پزشک خود در مورد عوارض جانبی داروهایی که مصرف می‌کنید سؤال کنید. در مورد جراحی‌ها و شرایط سلامتی خود با او صحبت کنید.
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای، مانند دیابت، ممکن است کمک کند.
• اگر افسرده هستید، استرس دارید یا مشکلات رابطه دارید، با یک مشاور یا متخصص سلامت روان صحبت کنید.
• مصرف الکل خود را کاهش دهید، غذای سالم بخورید و به طور منظم ورزش کنید.
• با شریک زندگی خود در مورد آنچه در رابطه جنسی خود دوست دارید و یا دوست ندارید صحبت کنید.
• تمرینات «تمرکز حسی» را برای افزایش میل جنسی و رفع اختلال جنسی انجام دهید.
• برای زنان، تمرینات کگل (فشرده و شل کردن عضلات واژن) ممکن است برانگیختگی را افزایش دهد.
• فعالیت جنسی غیر از مقاربت، مانند ماساژ را امتحان کنید.
• از داروهای بهداشتی بی‌رویه استفاده نکنید.

نکاتی که باید در مورد اختلالات جنسی بدانید

• ارتباط مؤثر با همسر بسیار مهم است. هر نوع اختلال عملکرد جنسی دارید، با همسرتان صحبت کنید.
• خودسرانه داروهای تاخیری و یا نعوظ مصرف نکنید زیرا ممکن است عوارض غیرقابل جبرانی داشته باشد.
• برای جستجوی مشاوره دریغ نکنید و مراجعه به یک روانشناس را به تأخیر نیندازید.
• در صورت سوءمصرف الکل یا مواد مخدر، احتمال ابتلا به اختلال عملکرد جنسی بیشتر است.
• باید طبق دستور روانشناس و پزشک خود عمل کنید و روش درمان را تا پایان آن تغییر ندهید.
• اختلال عملکرد جنسی برای اکثر افراد در هر سنی اتفاق می‌افتد.

جمع بندی

در این مقاله با اختلال جنسی و انواع آن آشنا شدید. آشنایی با اختلالات جنسی و درک عوامل مؤثر بر آن به زوجین کمک می‌کند تا رضایت خود را در زندگی مشترک بالا ببرند.

اگر دچار اختلالات جنسی هستید بهتر است هر چه سریع تر به دنبال درمان باشید. زیرا این دسته از اختلالات هم می‌توانند به خود فرد آسیب بزنند و هم ممکن است آسیب‌های زیادی برای جامعه داشته باشد. ممکن است اکثر افراد مشکلات و مسائل خود را در زمینه‌ی کژکاری های جنسی مطرح نکنند و به دنبال درمان نیز نباشند اما به دلیل شیوع بالا این اختلالات باید به این نکته دقت کنید که اگر در رابطه ی جنسی خود مشکلی حس کردید به یک متخصص مراجعه کنید زیرا این اختلال می تواند روابط شما را تحت تاثیر قرار دهد.